คำว่า “อัฏฐมีบูชา” เป็นคำศัพท์ที่เกี่ยวข้องกับศาสนาพุทธศาสนา และมีความหมายว่า เป็นการนับถือประจำวันของพุทธศาสนิกชน โดยประจำในวันพระองค์ คือวันเดือนที่ 15 ของเดือนไตรมาสที่ 3 ของปี ในปฏิทินจันทรคติ ซึ่งเป็นวันสำคัญที่มีความสำคัญมากในศาสนาพุทธศาสนิกชน
การศึกษาต่อไปนี้จะอธิบายถึงเหตุที่ศาสนาพุทธถือวันอัฏฐมีบูชา มีรายละเอียดจุดยืนให้กับวันนี้ รวมทั้งการเทียบกับวิถีการนับถือบูชาของศาสนาอื่นๆ ที่มีความหมายคล้ายกัน ซึ่งเป็นเรื่องที่ต้องการศึกษาต่อไป
เหตุที่ศาสนาพุทธถือวันอัฏฐมีบูชา
เหตุที่ศาสนาพุทธถือวันอัฏฐมีบูชา คือมีความสำคัญสูงสุดในวันนั้นๆ เพราะเป็นวันที่พระสมเด็จพระเจ้าต้องการที่จะบรรลุถึงความสุขแห่งอนาคตสูงสุด โดยการปฏิบัติธรรมและเฉลิมฉลองให้ครบถ้วน
ในวันพระนี้จะมีผู้ที่รักษา ปกปักรักษาธรรมเนียมปฏิบัติการในศาสนาพุทธในวัดและสถานที่จำหน่ายอื่นๆ พร้อมผู้ที่เข้าร่วมเฉลิมฉลองพิเศษตามวิถีการนับถือศาสนาพุทธทั้งหมด
สำหรับศาสนาพุทธศาสนิกชน, วันอัฏฐมีบูชาเป็นวันสำคัญที่สุด ที่มีความหมายว่า วันในการประชันความชักช้าของเราเองเพื่อหาความสุขแห่งอนาคต พระพุทธเตือนให้เราต้องตระหนักถึงความเป็นเดิมพันธุ์ของตนเอง และต้องโฉบเฉินในการฝึกอบรมจิตวิญญาณเพื่อเตรียมพร้อมในการเดินทางไปยังอนาคต
วันอัฏฐมีบูชามีชื่อเรียกอย่างอื่นเช่น วันวิสาขบูชา วันกะเทย วันจรัส ซึ่งแต่ละชื่อนี้นั้นมีความหมายคล้ายคลึงกัน หมายถึงวันที่พุทธศาสนิกชนจะต้องบูชาและนับถือผู้สร้างสรรค์เป็นผู้บริหารทั้งนั้น
รายละเอียดวันอัฏฐมีบูชา
วันอัฏฐมีบูชาเป็นวันสำคัญที่สุดภายในวงการศาสนาพุทธศาสนิกชนในประเทศไทย นับเป็นวันที่ผู้ที่นับถือศาสนาพุทธจะนำมาใช้เป็นวันสิ้นปี และจะพบกันเป็นจำนวนมากหลายที่ ไม่ว่าจะเป็นในบ้าน เชิงที่ตามประเพณี เมืองหรือในชุมชนต่างๆ
การเลือกใช้วันอัฏฐมีบูชาเป็นวันสำคัญของศาสนาพุทธศาสนิกชนได้เนื่องจากเป็นวันที่เฉพาะจุดที่พระสงฆ์จะนับถือในการบูชาโบสถ์ เป็นวันที่ด้านภายนอกจะรับมอบศาสนาธรรมเป็นพิมพ์ใหญ่บนกระดาษแล้วนำไปใช้ในการแห่รอบเช้าหรือเย็น เป็นการบูชาเพื่อเบิกบานโชคชะตา ตรัสรู้ ตระหนักถึงกติกาของพระองค์ เสนอสรรพสิ่งและรำลึกถึงการทุ่มเทความพึงพอใจและศรัทธาในพระสงฆ์
นอกจากนี้พระเจ้าท่านก็มีการสร้างสถานที่เพื่อให้ผู้ที่ต้องการไม่ใช่พุทธศาสนิกชนจะได้มาออกบูชา ได้แก่ ที่จำหน่ายเบียร์รถยนต์ บนประตูหน้าโบสถ์ เกาะติดบ้านและศาลพระภูมิ เกียรตินิยมเก่าและอาราม
การเทียบกับวิถีนับถือศาสนาอื่นๆ
ศาสนาพุทธถือวันอัฏฐมีบูชาเป็นวิถีการนับถือศาสนาที่มีความคล้ายคลึงกันกับวิถีการนับถือศาสนาอื่น ๆ ในจังหวัดเมืองไทยดังนี้
ศาสนาฮินดู
ประชาชนชาวฮินดูมีประเพณีเทศกาลสากลสำคัญ ได้แก่ ดีพหลี เดือนมหาราตฤษฏี เดือนถึงกติกาตามเอม ซึ่งมีวันเทศกาลตามดังนี้
– วันกาตาร์-ผานม (festival of light) ในเดือนตุลาคมเมื่อเพื่อนและคนรอบตัวกันคลุมคลั่งด้วยแสงเทียน
– วันดีพลี (Holi) ในเดือนกุมภาพันธ์หรือมีนาคมเมื่อบุคคลทุกคนปาสีสันต่อสู้กันกับกัน
– วันซัมเบาริเทศฺห์ (Ganesh Chaturthi) ในเดือนสิงหาคมหรือกันยายนนับถือระหว่างวันที่ 1-11
– วันเดอาลาฮ์น (Dussera) ในเดือนตุลาคมหรือพฤษจิกานุโทศนับถุืน13วัน
– วันสวาเมช์ (Sharad Purnima) ในวันเดือนตุลาคมหรือพฤษจิกานุโทศ
– วันโนโวลปาติชา (Nava Durga) ในเดือนພันตุรายนหรือตุลาคม
ศาสนาอิสลาม
ประชาชนชาวอิสลามมีประเพณีเทศกาลสำคัญ ได้แก่ มหาศาลฉะเฉวิว หรือ ประเพณีศาสนาอิสลาม ปฏิเสธการนับถือศาสนาพุทธในกรุงกรุง เดือนตามประเพณีและการแสดงความเคารพกับวิถีวัฒนธรรมของชาวไทยอย่างคล้ายคลึงกัน
ศาสนาคริสต์
ประชาชนชาวคริสต์มีประเพณีเทศกาลสำคัญ ได้แก่ คริสต์มาสและเปียโน หรืออีกชื่อหนึ่งคือวันคริสต์มาสหรือคะแนนยื่นขอ คือวันสิ้นปีนับถือสมาคมคริสตจักรและอ่านพระผู้สิ้นสุขตามประเพณี
ศาสนาซิกขั้น
ประชาชนชาวซิกขั้นมีประเพณีเทศกาลสำคัญได้แก่ เทศกาลศึกษาศาสนาซิกขั้น และวันพิธีสอนซิกขั้น
นอกจากนี้ยังมีนิกายศาสนาฮินดูที่นับถือเทศกาลและนิกายศาสนาคริสต์ได้อ้อนโชคแห่งพระเยซูคริสต์ผู้สังหาร โดยสำหรับท่านพระเยซู การตระหนักถึงการต่อสู้เพื่อให้เกียรติกับพระเยซูและตามธรรมชาติของพระองค์ในวันนี้ เป็นสิ่งที่เค้าคิดค้นในแต่ละปีในวันคริสต์มาส
สรุป
ศาสนาพุทธถือวันอัฏฐมีบูชาเป็นวิถีการนับถือศาสนาที่สำคัญสูงสุดที่มีความหมายในผลักดันความพร้อมในการเดินทางของคนเข้าสู่พระแผ่นดินของโลกปัจจุบัน โดยมีวันนี้เป็นวันสิ้นปีของศาสนาพุทธ อย่างไรก็ตาม ในปัจจุบันทั้งโลกโดยรวมได้รับแรงสนับสนุนจากศาสนาพุทธ ในการอนุรักษ์ศิลปวัตถุและการแบ่งปันภูมิปัญญา เมื่อเทียบกับศาสนาอื่น ๆ ในเอเชีย ในปัจจุบันศาสนาพุทธยังคงเป็นศาสนาพื้นฐานและสร้างความเอื้อเฟื้อสำหรับสังคมในท้องถิ่นและทั่วโลกอย่างต่อเนื่อง รวมทั้งเป็นเหตุผลที่ทำให้วันอัฏฐมีบูชาเป็นวันสำคัญสุดในรายการปฏิบัติของศาสนาเอเชีย ซึ่งกำลังรับความนิยมเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องในท้องถิ่นและต่างประเทศแม้ในการเทียบกับการรับการนับถือในยุโรปและทวีปอเมริกา ซึ่งล้วนแต่มีวัฒนธรรมศาสนาที่สกปรกและไม่ระเบียบรัดเชื้อชาติของตนเอง
