ประเพณีบุญบั้งไฟเป็นศิลปะการแสดงทางศาสนาที่มีความหลากหลายและยังคงอยู่แบบเดิมในประเทศไทยมานานหลายพันปีแล้ว ประเพณีนี้มีชื่อเสียงและเป็นที่รู้จักกันกว่า “บุญบั้งไฟ” เป็นการบูชาเจ้าแม่และปู่เจ้าที่ลำดับต้นๆของแต่ละเขต ประเพณีนี้ถือเป็นการทำบุญและบูชาที่สำคัญในหลายจังหวัดของประเทศไทย ซึ่งจะมีอยู่ในวันเวลาที่เหมาะสมกับแต่ละพระองค์ โดยบุคคลที่มาเข้าพิธีนี้จะต้องชุมนุมกันแล้วเตรียมตัวเป็นอย่างดี เพื่อให้การทำบุญให้ผลลัพธ์ที่ดีและประสบความสำเร็จ
ประเพณีบุญบั้งไฟมีความเป็นมาอันยาวนานมาก คำว่าบั้งไฟมาจากที่เรียกกันว่า “บั้ง” หมายถึง “ขึ้นไฟ” และ “ไฟ” หมายถึงแสงไฟที่ใช้เผาพวงหรีดตามประเพณีนี้ พันธมิตรบุญบั้งไฟ มีต้นกำเนิดอยู่ในพื้นที่จังหวัดอุบลราชธานี และเขตเกษตรกรรมในประเทศกัมพูชา ในขณะที่ผู้คนในท้องถิ่นจะผลิตอาหารโดยเฉพาะอย่างยิ่งรูปแบบของโคนม คืออาหารที่ทำจากไม้หรือพืชที่หล่อหลอมกับแป้งข้าว ซึ่งถือว่าเป็นอาหารที่มีคุณค่าโภชนาการที่สูง และฝังไว้ในโคน โดยจะเผาตามวิธีประเพณีบุญบั้งไฟ บุญบั้งไฟจึงกลายเป็นประเพณีที่ให้เกียรติแก่สามัญชนและเทศกาลที่สำคัญในชุมชน
ในปัจจุบันการทำบุญบั้งไฟล้วนแต่เป็นการเคลื่อนไหวทางศาสนาทั้งในหมู่ชาวนาและอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมในภูมิภาคอาเซียน ในกระบวนทัศน์การบูชา กลุ่มผู้ชาวบ้านจะบูชาเตรียมตัวรอเวลาศาสนาส่วนใหญ่เคลื่อนที่มานั่งทำบุญบั้งไฟ ในทางกลับกันอันเป็นเวลาเสียในการรอลุ้นรอเวลา แต่ในกระบวนประเพณีนั้นจะมีการออกหมายเพื่อเร่งด่วนเวลาในการเคลื่อนที่ของพระและทีมัฟงัง ซึ่งทางพิธีกรจะให้การเข้าร่วมแก่ผู้ชาวบ้านให้เป็นผู้ที่มีค่าและให้การตอบรับจากกลุ่มชาวบ้านอย่างสูง
จากประเพณีบุญบั้งไฟตั้งแต่อดีตมีการทำบุญได้อย่างมากมายและเป็นเป็นส่วนสำคัญไม่ว่าจะเป็นสำหรับทุกชาติพันธุ์ ขนาด และกลุ่มอาชีพที่แตกต่างกัน เดิมที่เคยคิดค้นและทำการศึกษาได้อย่างชัดเจนว่าการในหมู่ชาวเรือนเด็กก็มีการดูแลกันเป็นอย่างดีและศึกษาภูมิปัญญาและวัฒนธรรมของบุคคลอื่นๆด้วย จึงเป็นเหี้ยมในการทำมากรุณาของชุมชนในตอนนั้นๆด้วย การทำบุญบั้งไฟเป็นการเสริมสร้างความร่มเย็นและความสงบสุขให้แก่ชาวบ้านโดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อเกิดการปั่นป่วนสังคม แต่มีหลายหมู่ชาวบ้านที่ไม่ทำบุญนี้ย้อนกลับไปยังเดิมพื้นๆข้างถนน ในช่วงเวลาที่เวลาเว้นว่างและต้องการความสบายตัวมากกว่าความสะดวกจะมาชมการแสดงบุญบั้งไฟกันเอง
ผ่านการศึกษาประวัติศาสตร์และความเป็นมาของประเพณีบุญบั้งไฟสามารถสรุปได้ว่า การทำบุญบั้งไฟคือการทำประเพณีสืบทอดกันมาตั้งแต่โบราณสมัยจนถึงปัจจุบัน มันดำเนินการโดยผู้ชาวบ้านเองเป็นในวันเกลียดน้ำ/งานบ้านพระประจักษ์และวันสำคัญในแต่ละกิจกรรมของชุมชนแต่เป็นผู้เข้าพิธีชุมนุมมาพร้อมกันและต้องการปลดปล่อยสื่อสารกับพระและเทศที่ขอเชิญเรียกให้มาเป็นส่วนหนึ่งในการดำเนินการนี้พร้อมกันคล้ายคลึงกับการจัดแสดงเทศกาลหรือขบวนเรือนกระจับ.
หมายเหตุ: บทความนี้ได้รับการแปลจากภาษาอังกฤษเป็นภาษาไทย ผู้แปลไม่มีส่วนรับผิดชอบต่อความคลาดเคลื่อนหรือข้อผิดพลาดที่อาจเกิดขึ้น หากมีข้อสงสัยหรือข้อแนะนำสามารถติดต่อผู้แปลได้เลยค่ะ
